ένα γράμμα από τη Ν.Λ.

Από μια κοπέλα, τη Ν.Λ., ένα κείμενο.

"Οι πλατείες ήταν γεμάτες. Θα είμαστε μέχρι το τέλος μας τόσο θλιμμένη γενιά; Ο Σόλων είπε, κανέναν μην ανακηρύξεις ευτυχισμένο πριν να έρθει η ώρα του να φύγει. Είμαι ευτυχισμένη - με την ημιμάθεια των 21. Μεγάλωσα και μεγαλώνω σε ένα σπίτι με ξύλινο πάτωμα και φωτεινά παράθυρα, δεν είναι μεγάλο ούτε μικρό, είναι όσο χρειάζεται για να χωράει τις μουσικές, τις μυρωδιές, τα πρωινά της Κυριακής. Μεγάλωσα με αγάπη. Ακόμα με αυτή μεγαλώνω. Την τεμαχίζω σε μικρές μπουκιές, την περιστρέφω στο στόμα μου, ύστερα καταπίνω με απληστία. Καμία φορά πριν κοιμηθώ, όταν όλα έξω είναι ήσυχα και οι θόρυβοι σπάνιοι και σαν μαγικοί, τότε φοβάμαι ξαφνικά και πανικοβάλλομαι, τι θα γίνει αν συμβεί το αναπάντεχο και όλα αυτά μου φύγουν χωρίς να ρωτηθώ. Καταστρώνω σενάρια, πώς θα σώσω τους δικούς μου αν έρθει ο κακός, πώς θα τους φυγαδεύσω από ταράτσα σε ταράτσα. Ύστερα χτυπάω ξύλο παιδιάστικα και σκέφτομαι όμορφα πράγματα. Τη θάλασσα Σεπτέμβρη, την αμυγδαλιά, αυτόν που αγαπώ. Και κοιμάμαι.
Οι πλατείες ήταν γεμάτες. Χιλιάδες κόσμου μαζεύονται στην Ισπανία, στο Σύνταγμα, στο Λευκό Πύργο, στη Λαμία, στο Παρίσι. Χτυπάνε κατσαρόλες. Χθες μια ομάδα ήρθε κρατώντας δύο αυτοσχέδιες κρεμάλες αντί για πανό. Πολλά πανό, ευφάνταστα, ουσιαστικά, περιπαικτικά, οργισμένα, με χιούμορ, υβριστικά, αβάσταχτα. Γύρω γύρω κάθονται ήσυχα τα παππουδάκια, ένα παιδάκι πέταξε ένα αεροπλάνο πάνω από τις σκηνές, ο αέρας μυρίζει σουβλάκια κι όχι δακρυγόνα. Στις συνελεύσεις ο καθένας περιμένει στη σειρά, τις πρώτες μέρες αυθόρμητα, τώρα πια με χαρτί και στόχους. Είναι λίγο σαν πανηγύρι, λίγο σαν την Αγορά της Αρχαίας Ελλάδας, λίγο σαν ασχημάτιστος Μάης. Κοιτάω τα υψωμένα χέρια και σκέφτομαι ότι από το 2008 μέχρι σήμερα σηκώθηκαν ουκ ολίγες φορές. Και στεναχωριέμαι ξαφνικά γιατί σκέφτομαι ότι μπορεί εκεί που κοιτάνε τα χέρια να έχει πέσει πια ανοσία. Ξέρουν ότι δεν χαίρουν συμπάθειας κι εκτίμησης και έχουν μάθει να λειτουργούν με αυτό σαν δεδομένο. Έχω μια αναλαμπή και αξιολογώ το ενδεχόμενο να έχουν να σώσουν μια εικόνα σε ένα διακρατικό και διεθνές επίπεδο. Τη σβήνω φέρνοντας μπροστά μου εκπροσώπους του διεθνούς κόσμου που δε μου δείχνουν ότι αξιολογούν προσωπικότητες ως άξιες προς συνεργασία ανάλογα με το ήθος και την ικανότητά τους που εξαίρει ή καθαίρει ο λαός. Πανικοβάλλομαι πάλι λίγο όπως εκείνες τις φορές πριν κοιμηθώ όταν σκέφτομαι ότι ούτε αυτοί λογοδοτούν σε κάποιον άλλο, ο οποίος θα βάλει τα πράγματα στη θέση τους και θα μαλώσει τα κακά παιδιά που τσιμπούσαν το νεογέννητο αδερφό τους όταν δεν τα έβλεπαν. Θα ήθελα να μπορώ να καταστρώσω ένα σενάριο στο οποίο να ήξερα τη λύση και ξαφνικά μια μέρα να σηκωνόμουν, να έστελνα ενημέρωση ότι αναλαμβάνω να το εκτελέσω και να τους έσωζα όλους, από ταράτσα σε ταράτσα.
Οι πλατείες ήταν γεμάτες. Με την ίδια ημιμάθεια των 21, δεν με πειράζει το απολιτίκ της συγκέντρωσης. Ίσως γιατί δεν το θεωρώ απολιτίκ. Στα δικά μου μάτια ο ξεκάθαρος χαρακτήρας των πολιτικών γραμμών που εκφράζουν τα κόμματα έχει πάψει να μου φαίνεται ξεκάθαρος πριν ακόμα ψηφίσω πρώτη φορά. Σκέφτομαι με αμηχανία ότι αν βάλω ένα «Σκέφτομαι και γράφω» σε έναν εκπρόσωπο από κάθε κόμμα και τους ζητήσω να καλύψουν τα ονόματά τους όπως στις Πανελλήνιες, απομονώνοντας παραγράφους ίσως δεν ξέρω να ξεχωρίσω ποιός είναι ποιος. Ο κόσμος κατεβαίνει χωρίς κόμματα, συσπειρώνεται, εκφράζει αιτήματα, προσπαθεί να καταλήξει σε ένα σχέδιο από κοινού με τον διπλανό του που ίσως έχει εκ διαμέτρου διαφορετική άποψη. Ψάχνει κοινή γραμμή σε φιλικό κλίμα με ειλικρινή διάθεση συνεννόησης. Είναι νωρίς να πεις πού θα οδηγήσει αυτό, το να προσαρμόσεις το μοντέλο της Εκκλησίας του Δήμου σε έναν άλλο χώρο και χρόνο, δε θα ευδοκιμήσει εισαγόμενο αυτούσιο όπως κάθε φορά κάνουμε με πρότυπα που υιοθετούμε και ενσωματώνουμε άκριτα χωρίς να τα φέρουμε στα μέτρα μας. Όχι ότι εδώ συνέβη έτσι. Θέλει πάντως το χρόνο του, την τριβή του, τον καθορισμό του τρόπου λειτουργίας του. Όμως κάθε μέρα ξημερώνει τόσο διαφορετική από την προηγούμενη που μπορείς όλα να τα περιμένεις. Καμία φορά θες κιόλας.
Οι πλατείες ήταν γεμάτες. Το να μαζεύεσαι να διεκδικήσεις όχι αυτό που σου είπε αυτός που ψήφισες αλλά αυτό που νιώθεις στο πετσί σου και ξέρεις να το εκτιμήσεις ξέρεις να το εκφράσεις, είναι θετικό. Το να μαζεύεσαι από μόνο του – είναι θετικό. Ο αποκομμένος βίος των θλιμμένων χρόνων της οθόνης υπήρξε σε στιγμές του τρομακτικά μόνος.
Οι πλατείες ήταν γεμάτες. Μπορείς να διαβάσεις εφημερίδα ή να μην τη διαβάσεις. Με αφορμή τις τελευταίες μέρες, ξεχάσαμε την Αραβική Άνοιξη, ξεχάσαμε τον Μπιν Λάντεν, ξεχάσαμε όλο τον πόνο και τα σκάνδαλα, τις φωτιές στα μάτια την ανατριχιαστική σιωπή στο θόρυβο. Καμία φορά όταν ψηλαφώ αυτό που θεωρώ ότι ίσως είναι ευτυχία, νιώθω άσχημα και το επαναπροσδιορίζω, σκέφτομαι ότι δεν είναι ευτυχία όταν το νιώθεις μόνο εσύ γιατί πηγάζει από τον προσωπικό σου κόσμο. Ως όντα που αποτελούμε ένα σύνολο κοινωνικό, αναπόσπαστα μέρη του, ευτυχία θα είναι όταν είναι μέσα σε ευτυχισμένο σύνολο. Φταίει λίγο κι ο Αριστοτέλης όταν το σκέφτομαι αυτό. Μετά το πιάνω ανάποδα. Ευτυχισμένο σύνολο θα γίνει όταν ο καθένας προσπαθήσει να επιδιώξει την ευτυχία του χωρίς να περιμένει βοήθεια. Ναι, όμως τι γίνεται όταν είσαι 40 χρονών παντρεμένος, άνεργος όπως και η σύντροφός σου, με δύο παιδιά κι εσύ έχεις 20 λεπτά στα οποία αν προσθέσεις άλλα 1,20 θα μπορείς να πάρεις εισιτήριο λεωφορείου. Θα επιδιώξεις την ευτυχία σου για να προκύψει το ευτυχισμένο σύνολο; Πώς; Νιώθοντας ευτυχισμένος με το εισιτήριο του λεωφορείου;
Οι πλατείες ήταν γεμάτες. Τώρα περισσότερο από ποτέ χρειάζεται να επιστρατεύσουμε τα αποθέματα αισιοδοξίας μας, τώρα που τα υπόλοιπα τα αναλώσιμα εξαντλούνται. Με τσαμπουκά και υπομονή. Να μη φοβηθούμε τις μέρες που έρχονται. Ας επιστρέψουμε στο ανταλλακτικό εμπόριο, εγώ θα κάνω στο παιδί σου αρχαία εσύ θα βάψεις το σπίτι μου. Να σκεφτόμαστε πιο πολύ, να βοηθήσουμε τη σκέψη μας να σχηματίζει μικρά θεωρήματα σαν των μαθηματικών που θα μας βοηθήσουν να αξιολογούμε τους συλλογισμούς μας στέρεα και σίγουρα. Αν χ = 10 ευρώ στην τσέπη και ψ=0, 70 λεπτά η τιμή του ψωμιού, τότε τι συνάρτηση θα φτιάξουμε που να μας πει πόσο ψωμί τη μέρα αντέχει η τσέπη μας να τρώμε. Ίσως βγουν κι άλλα καλά από αυτό, όπως το να σταματήσουμε την τάση των προηγούμενων ετών να κινδυνεύουμε να μοιάσουμε στους πίνακες του Μποτέρο με τα φουσκωμένα πρόσωπα. Να κρατηθούμε από ό,τι έχουμε με νύχια και με δόντια, να έχουμε ένα μέρος που θα καταφεύγουμε όσο τα πράγματα θα ζορίζουν. Τη θάλασσα το Σεπτέμβρη, την αμυγδαλιά, αυτόν που αγαπώ. Να συνεχίσουμε να διεκδικούμε τους καλύτερους όρους μας και να μη μπούμε το βράδυ στο σπίτι ηττημένοι. Να αφήνουμε από καιρό σε καιρό τα παιδικά συναισθήματα να μας συνεπαίρνουν, να επανεξετάσουμε την αθωότητά μας, να θυμηθούμε τι είναι αυτό που μας έκανε κάποτε λίγο σαν πιο ανέμελους λίγο σαν πιο χαμογελαστούς. Να κρατηθούμε ο ένας από τον άλλο και να προτάξουμε στους καιρούς αυτό το μέσα μας που κανείς δε θα διαπεράσει αν εμείς δεν τον αφήσουμε. Και αυτό τελικά θα τον συντρίψει.
Οι πλατείες ήταν γεμάτες. Ο Σόλων είπε, κανέναν μην ανακηρύξεις ευτυχισμένο πριν να έρθει η ώρα του να φύγει. Είμαι ευτυχισμένη – με την ημιμάθεια των 21. Ίσως τώρα πιο πολύ από πριν. Από πείσμα."